«Қазақстан Республикасының күні» сынып сағаты

Мақсаты мен міндеттері: Туған жер туралы, туған жер туралы, Отан туралы шығармалармен таныстыру; балалардың Қазақстан Республикасы, Қазақстан Республикасының заңдары туралы ой-өрісін кеңейту; қазақ халқының кейбір салт-дәстүрлерімен таныстыру; патриоттыққа, Отанға деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.
Оқиға барысы:
1. Әңгімелесу
1-оқушы:
Менің жерім! Жасыл жазғы көйлекпен
Сіз келесі күні күнді ұстайсыз.
Қымбаттым, қандай бақыт
Сіз әрқашан менімен және мен үшін екенсіз!
Мұғалім: -С.Сейфуллин шығармасынан алынған мына үзінді не дейді?
- Отан деп қалай атаймыз?
Біз қандай мемлекетте тұрамыз? Өз Отаның туралы не айта аласың?
2-оқушы:
Мен өз жерімді әрқашан мақтан тұтамын!
Аспаныңыз мәңгі ашық болсын!
Гүлден, Қазақстаным, жерім,
О, Отаным, әрқашан бақытты бол!
2. Іс-шараның негізгі кезеңі.
Мұғалім: (картамен жұмыс) Қазақстан – сенің туған жерің, сенің Отаның. Петропавлда (республикамыздың солтүстік нүктесі) пойызға отырып, Алматыға жетсеңіз, табиғатымыздың алуан түрлілігі мен байлығын көре аласыз. Мөлдір көлдер кенет шөлге жол беретін қалың ормандарға ауыстырылады. Территориясының көп бөлігін жазықтар алып жатыр. Оңтүстік-шығыста мемлекетіміздің шекарасы биік қарлы тау шыңдарымен қоршалған.
Қазақстан аумағында өндірілетін пайдалы қазбалар – металл, көмір, мұнай, газ, фосфорит, әртүрлі тұздар, т.б.
Республикада олар негізінен мал шаруашылығымен және нан өсірумен айналысады.
Мемлекетімізде жүзден астам ұлт өкілдері тұрады және олардың барлығы Қазақстанның тең құқылы азаматтары.
Қазақстан бес мемлекетпен шектеседі және олардың әрқайсысымен тығыз достық қарым-қатынаста.
Саяси, әкімшілік және мәдени қызметтің орталығы – Астана қаласы.
1-оқушы:
Туған жер жас және ежелгі -
Мен сен туралы ән айтамын және сенімен өмір сүремін!
Мен солтүстікке қараймын - ағаштардың жасылын көремін,
Мен оңтүстікке қараймын - жел шөпті кептіреді.
Сізде бәрі бар: ормандар да, көлдер де,
Ал еңбекқор өзендердің көгілдір тереңдігі,
Ұшы жоқ дала, биік таулар,
Ал мен сенің қожаңмын және сенің адамыңмын!
Мұғалім: - Сіз Қазақстан Республикасында туып, өмір сүріп жатырсыз, сондықтан да осы мемлекеттің азаматысыз. Әрбір адам дүниеге келгеннен бастап азамат болып қалыптасады. Бұл оның мемлекет қорғауында емес екенін білдіреді. Қазақстан Республикасының азаматы болу – жоғары құрметті атақ. Азамат болу – Отан алдындағы борышын өтеу деген сөз.
Поляковтың «Менің Отаным».
- «Менің Отаным» нені білдіреді? -
Сіз сұрайсыз. Мен жауап беремін:
Біріншіден, жердің жолы сізге қарай жүгіреді.
Сонда бақ сізді әрқайсысының хош иісті бұтағымен шақырады.
Сонда сіз көпқабатты үйлердің жіңішке қатарын көресіз.
Мұның бәрі сенің туған жерің, туған жерің.
Жасы ұлғайған сайын күштірек
Сіздің алдыңызда көбірек
Ол қызықты жолдарды сенімді түрде ашады.
Біздің Отанымыз, Отанымыз – Қазақстан Республикасы.
Біз Қазақстанды Отан деп атаймыз, өйткені мұнда біздің әкелеріміз бен аталарымыз ежелден өмір сүрген.
Отан дейміз, өйткені біз осында туып-өстік, олар ана тілімізде сөйлейді, бұл жердің бәрі де бізге туған.
М.Шаханов:
«Егер сенің жерің саған қымбат болмаса. Әр бұрышта жалаңаяқ жүгірген жерде, халқыңның заңын сыйламасаң, әкеңнің үйін сүймесең, дүниеде бекер өмір сүресің; жүрегің кеуіп, жаның қатып, жердің жомарттығынан, сұлулығынан, молдығынан сауап таппайсың...».
– Қалай ойлайсыңдар, туған жердің гүлденуі үшін не істеуге болады? Халқыңызға қандай пайдалы істер атқардыңыз, айтыңызшы?
Мақал-мәтелдер:
Өмір сүру – Отанға қызмет ету.
Өз Отаның үшін күшіңді де, жаныңды да аяма.
Адамның анасы бір, Отаны бір.
Мұғалім: Шағын әңгіме тыңдайық.
«Бір патшалықта мейірімді ертегі халқы өмір сүрген. Ал бұл патшалықта адамдарды дұрыс өмір сүруге, дауларды шешуге, әділ әрекет етуге үйрететін үлкен сиқырлы кітап – Заңдар кітабы болған.
Бәрі жақсы болды, бірақ зұлым бақсыға ертегідегі адамдардың тыныш және бейбіт өмір сүретіні ұнамады. Ол Заңдар кітабын ұрлап, ертегілер елін заңсыздық патшалығына айналдырды...»
- Заңсыздық патшалығында өмір сүргіңіз келе ме? Неліктен?
– Біздің мемлекетте де осындай Заңдар кітабы бар және ол Конституция деп аталады.
Конституция – мемлекетте басқару нысанын бекітетін мемлекеттің негізгі заңы. Онда азаматтардың құқықтары мен міндеттері қамтылған.
Қазақстан Республикасының Конституциясы 30.08.95 жылы қабылданды. Қазақстан Республикасының Конституциясында Қазақстан тәуелсіз және егемен мемлекет деп көрсетілген. Сондай-ақ ол азаматтардың өз мемлекетіне қатысты міндеттерін қамтиды. Қазақстан Республикасының жас азаматтары міндетті:
- мемлекеттік рәміздерді: Қазақстан Республикасының Әнұранын, Туын, Елтаңбасын құрметтеуге;
- мектепте оқу;
- табиғатты қорғау;
- ата-анасын сүю және құрметтеу;
– Өз Отанын сүю, қорғау дегеніміз – патриот болу, өз Отанын мақтан тұту, ел заңдарын құрметтеу және орындау, өз міндетін атқару, қоғамдық өмірде белсенділік таныту.
Конституцияда міндеттермен қатар азаматтардың құқықтары да бар. Мысалы, жеке бас бостандығына құқығы (16-бап), демалыс құқығы (24-бап), денсаулық сақтау құқығы (бап.

№ 29-бап).

Мұғалім: Барлық жануарлардың, құстардың, жәндіктердің мінез-құлқы туа біткен инстинкттермен реттеледі. Ал адамдардың іс-әрекеттері мен істері қоғамда қабылданған ережелермен реттеледі.

Қоғамда алғаш пайда болған ережелер салт-дәстүрлер болды.

Әдет-ғұрып – адамдардың қоғамдық өмірдегі мінез-құлқын реттейтін жалпы қабылданған, тарихи қалыптасқан ережелер мен нормалар.

Дәстүр – ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан әдет-ғұрып, әдет-ғұрып, қоғамдағы мінез-құлық нормалары.

Ал бүгін мен сіздерді қазақ халқының бір дәстүрі «Бесікке салу»мен таныстырғым келеді. Ресейде нәресте бесігі қалай аталады? (бесік, бесік) Ал қазақта бесік бар.

Бесік – ағаш тербелетін бесік. Ол отбасынан-отбасына балаларына, немерелері мен шөберелеріне мұрагерлік жолмен берілді. Бұл бесік қаншалықты ыңғайлы? Бала әрқашан жылы және таза, өйткені бесік құрылғысында бұл үшін бәрі қарастырылған. Барлық керек-жарақтар: киіз төсеніш, мамық төсек, көрпе, жаймалардың бесік тесігіне сәйкес келетін тесіктері бар және бала әрқашан таза және құрғақ, тыныш ұйықтайды.

«Қазақ бесік жыры».

Байу-баю, кішкентай ақ, ақ бесікке.

Жылама, балақай, жылама.

Мен саған бір уыс тары беремін

қант сүйегі,

Құтан қауырсындары, шыдамды болыңыз.

Қош бол, балақай, жіңішке бұтақ.

Жаңбырлы күні және қара сағатта

Сен біз үшін күн боласың.

3. Іс-шараның қорытынды кезеңі.

Мұғалім: - Сонда Отан неден басталады? (балалардың жауаптары)

Мұғалім: - «Адамның анасы бір, Отаны бір» деген мақалдың мағынасын қалай түсінесіңдер? (балалардың жауаптары)

*** Тұрманжанов В.

Әу баста Отан – анаңның үйі,

Туған ошақ, ауылдың төңірегі,

Шөптердің арасында, тастардың арасында қайда ойнадың?

Қаңғыбастардың жел соққан жерінен.

Иә, Отан – ал үй, ошағың қайда,

Ал ұл өсірген туған халқың.

Иә, Отан тек бабадан қалған сортаң емес,

Көгілдір ормандар мен тыныш алқап.